Wat weten we uit onderzoek?
Betekenis pictogrammen
Studies naar moeders
Studies naar kinderen
Studies naar partners en/of omgeving
Studies naar interventies om de moeder-kind relatie te bevorderen
Gezondheidszorg voor moeders met een kind uit seksueel geweld
Moeders met een kind dat geboren is uit seksueel geweld worden vaak laat gesignaleerd in de gezondheidszorg, waardoor zij niet op tijd de juiste zorg krijgen. In dit onderzoek zijn verschillende professionals uit de gezondheidszorg geïnterviewd die zorg geven in de eerste jaren van het moederschap over hun ervaringen. Hieruit blijkt dat sommige professionals zich bewust zijn van het feit dat er moeders zijn met een kind dat geboren is uit seksueel geweld en ook passende zorg kunnen bieden. Er zijn echter ook professionals die handelingsverlegen zijn of zich niet bewust zijn van deze groep moeders. Professionals geven aan dat hun bewustwording en vaardigheden vergroot kunnen worden door middel van training en intervisie, maar het aanbod hierin lijkt klein. Wanneer dit aanbod uitgebreid wordt zullen professionals zich bekwamer voelen en seksueel geweld sneller kunnen signaleren bij moeders waardoor moeders beter geholpen kunnen worden.
Referentie: Meuleman, E. & van Ee, E. (2021). To Do or Not to Do… Primary Health Care Professionals Experiences With Mothers With Children Born of Sexual Violence. Frontiers in Psychology, 12, 4075. doi.org/10.3389/fpsyg.2021.708288
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2021.708288/full
Reflectief functioneren van moeders met een kind geboren uit seksueel geweld
De vaardigheid van een ouder om zich in zijn of haar kind te kunnen verplaatsen en de ervaringen van het kind te kunnen begrijpen wordt reflectief functioneren genoemd. Dit reflectief functioneren is belangrijk voor de band tussen moeder en kind. Uit dit onderzoek blijkt dat moeders met een kind uit seksueel geweld laag scoren op reflectief functioneren. Zij lijken minder goed de emoties van hun kind te kunnen inschatten dan getraumatiseerde moeders wiens kind niet uit seksueel geweld geboren is. Er zijn echter ook thema’s die door alle getraumatiseerde moeders worden gerapporteerd als uitdagend: mentale gezondheid, algemene uitdagingen van ouderschap en verblijfstatus in Nederland. Dat laatste speelt vooral omdat de vrouwen in deze studie gevlucht zijn vanuit hun thuisland naar Nederland. Daardoor missen deze vrouwen vaak een gevoel van verbinding met hun omgeving.
Referentie: Anderson, K., & Van Ee, E. (2020). Reflective functioning of refugee mothers with children born of conflict-related sexual violence.International Journal of Environmental Research and Public Health,17(8).https://doi.org/10.3390/ijerph17082873
https://www-ncbi-nlm-nih-gov.ru.idm.oclc.org/pmc/articles/PMC7216145
Interventies voor moeders met een kind uit seksueel geweld
Wanneer een kind wordt geboren uit seksueel geweld kan het kind voor de moeder een constante herinnering aan de traumatische ervaring zijn. Het is nog onduidelijk wat de beste interventies zijn om deze moeders te ondersteunen in hun moederschap. In dit onderzoek worden experts geïnterviewd over hun kennis op het gebied van interventies voor moeders met een kind geboren uit seksueel geweld. Over het proces zeggen clinici dat het belangrijk is om met het gehele systeem te werken, dus met ouder en kind samen. Experts beschrijven verschillende thema’s die aan bod kunnen komen met als doel de hechting tussen moeder en kind te verbeteren en traumagerelateerde symptomen te verminderen. Ook zou het stigma verminderd moeten worden, maar clinici geven aan dat ze hier geen duidelijke aanpak voor kennen. De behandeling wordt door de clinici als effectief gezien wanneer moeder zowel zichzelf als haar kind accepteert. Om de behandeling effectief te maken is een vertrouwensrelatie tussen therapeut en moeder erg belangrijk.
Referentie: van Ee, E., & Blokland, J. (2019).Bad blood or my blood: A qualitative study into the dimensions of interventions for mothers with children born of sexual violence.International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(23).https://doi.org/10.3390/ijerph16234810
https://www-ncbi-nlm-nih-gov.ru.idm.oclc.org/pmc/articles/PMC6926844
Nakomelingen van slachtoffers van seksueel geweld
In deze studie werden Rwandese jongvolwassenen (18-25 jaar) gevraagd naar hun dagelijks leven en wat het voor hen betekent op te groeien met een moeder die slachtoffer is van seksueel geweld. Bijna alle geïnterviewde jongeren noemen dat ze lichamelijk of emotioneel mishandeld zijn door hun moeder. Daarnaast geven ze aan dat moeders niets of slechts stukjes delen wanneer zij vragen naar hun verleden. Kinderen geboren uit seksueel geweld hebben vooral vragen over hun biologische vader. Ten slotte noemen jongvolwassenen dat zij gemengde gevoelens hebben wanneer hun moeder wel vertelt over de gebeurtenissen. Aan de ene kant doet het de jongeren pijn hun moeders ervaring te horen, aan de andere kant lucht het hen op erover te kunnen praten. Ook noemen kinderen geboren uit seksueel geweld dat zij zich schamen voor hun identiteit en de onduidelijkheid over wie hun vader is. Tenslotte voelen deze jongvolwassenen zich gelukkiger en hebben zij meer hoop voor de toekomst en zekerheid over het heden als hun moeder therapie krijgt. Het is dus duidelijk dat zowel de moeder als hun kinderen voordeel kunnen hebben bij therapie.
Kagoyire, M. G., & Richters, A. (2018). “We are the memory representation of our parents”: Intergenerational legacies of genocide among descendants of rape survivors in Rwanda. Torture, 28(3), 30-45. https://doi.org/10.7146/torture.v28i3.111183
Attitude en ervaring van mannen tegenover seksueel geweld
In deze studie worden mannelijke familieleden geïnterviewd van Congolese vrouwen die slachtoffer zijn geworden van seksueel geweld. De rol van deze mannen is belangrijk voor de mentale gezondheid van de vrouw. Uit deze studie blijkt dat er verschillende redenen zijn voor de mannen hun vrouw af te wijzen of weg te sturen na seksueel geweld: angst voor een seksueel overdraagbare aandoening, besmetting, status van de man binnen de gemeenschap, het idee dat seksueel contact met een ander (vrijwillig of niet) niet binnen het huwelijk past, de kosten voor hulp, trauma’s van de mannen zelf en mogelijk een kind dat niet van henzelf is. Toch zijn er ook redenen voor mannen die kunnen helpen bij acceptatie: liefde voor hun vrouw, financiële bijdragen van de vrouw, zorg voor de kinderen en religie. Het lijkt dus belangrijk ook mannen te betrekken bij de behandeling van een trauma na seksueel geweld bij een vrouw. Hun betrokkenheid kan acceptatie ondersteunen.
Referentie: Kelly, J., Albutt, K., Kabanga, J., Anderson, K., & VanRooyen, M. (2018). Rejection, acceptance and the spectrum between: understanding male attitudes and experiences towards conflict-related sexual violence in eastern Democratic Republic of Congo. BMC Women’s Health, 17, Article 127. https://doi-org.ru.idm.oclc.org/10.1186/s12905-017-0479-7
https://bmcwomenshealth-biomedcentral-com.ru.idm.oclc.org/articles/10.1186/s12905-017-0479-7
Mentale gezondheid, stigma, en acceptatie onder vrouwen met een kind uit seksueel geweld
Het is bekend dat seksueel geweld gevolgen heeft voor de mentale gezondheid. Er is echter nog weinig duidelijk over vrouwen die kinderen krijgen uit seksueel geweld. Welke rol stigma en acceptatie in hun welzijn speelt is ook onduidelijk. In deze studie werden 757 Congolese vrouwen geïnterviewd die een kind uit seksueel geweld hebben. Vrouwen rapporteren vaker klachten die passen bij een posttraumatische stressstoornis, depressie, angsten, en suïcidaliteit, wanneer zij zich gestigmatiseerd voelen. Zij kunnen zich gestigmatiseerd voelen door de gemeenschap of hun eigen man. Een dergelijk stigma kan vrouwen bovendien tegenhouden bij het zoeken van hulp bij mentale gezondheidsklachten. Toch rapporteren niet alle vrouwen dat zij een stigma ervaren. Wanneer zij zich geaccepteerd voelen door hun man werkt dit zelfs beschermend tegen mentale gezondheidsklachten. Steun aan vrouwen en partners om na seksueel geweld hun plek in de gemeenschap te vinden kan dus helpen om klachten te voorkomen.
Referentie: Scott, J., Rouhani, S., Greiner, A., Albutt, K., Kuwert, P., Hacker, M.R., Van Rouen, M., & Bartels, S. (2015). Respondent-driven sampling to assess mental health outcomes, stigma, and acceptance among women raising children born from sexual violence-related pregnancies in eastern Democratic Republic of Congo.BMJ Open, 5(4), e007057.https://dx-doi-org.ru.idm.oclc.org/10.1136%2Fbmjopen-2014-007057
https://www-ncbi-nlm-nih-gov.ru.idm.oclc.org/pmc/articles/PMC4390729/
Belangrijke kwesties in onderzoek naar en behandeling van kinderen geboren uit seksueel geweld
In deze studie wordt onderzocht of er risicofactoren zijn voor het welzijn van een kind geboren uit seksueel geweld. Op basis van literatuuronderzoek worden vier risico’s geïdentificeerd. Ten eerste de zwangerschap en geboorte. Stress van de moeder tijdens de zwangerschap kan een negatieve invloed hebben op de ontwikkeling van het kind. Ten tweede hebben deze kinderen meer kans op een problematische ouder-kind relatie. Daarnaast lopen ze ook risico op discriminatie of stigmatisatie vanuit hun omgeving. Tenslotte hebben deze kinderen vaker identiteitsproblemen, vanwege de identiteit van hun vader.
Ook worden kwesties geïdentificeerd die onderzoek en praktijk zouden moeten leiden. Ten eerste zouden deze kinderen ook als bijkomstige slachtoffers van seksueel geweld moeten worden gezien. Ten tweede kunnen deze kinderen op meerdere manieren als slachtoffer gezien worden: van genocide, oorlog, verwaarlozing, mishandeling, of discriminatie. Ten derde moeten clinici een balans zien te vinden tussen de rechten van moeders en de rechten van kinderen, bijvoorbeeld het recht van moeders om het kind niets te vertellen en het recht van het kinderen hun afkomst te weten.
Referentie: Van Ee, E., & Kleber, R. J. (2013). Growing up under a shadow: Key issues in research on and treatment of children born of rape.Child Abuse Review, 22(6), 386-397. doi:10.1002/car.2270
https://onlinelibrary-wiley-com.ru.idm.oclc.org/doi/full/10.1002/car.2270?sid=worldcat.org